Ρωγμές στον καθρέφτη του οικείου

Διάλογος ελλήνων και ξένων δημιουργών
μέσα από την (αυτο)προσωπογραφία

Λία Ναλμπαντίδου Χωρίς τίτλο

από τη σειρά “Προσωπικό Ημερολόγιο”

Στην ιστορία της φωτογραφικής τέχνης η προσωπογραφία (και η αυτοπροσωπογραφία) παραμένει προνομιακό θέμα αναφοράς. Η αποτύπωση της ανθρώπινης παρουσίας μέσα από τον φωτογραφικό φακό είναι ένας από τους οικείους τρόπους με τους οποίους αναπαριστούμε την κοινωνική πραγματικότητα. Την εποχή της γενικευμένης μηχανικής αναπαραγωγής της εικόνας, η μοντέρνα φωτογραφία χειραφετήθηκε από τον πικτοριαλισμό (την απομίμηση εκφραστικών κωδίκων της ακαδημαϊκής ζωγραφικής). Στις μέρες μας, η μετανεωτερική συνθήκη, υπονομεύοντας κοινούς τόπους και πρακτικές, επιβάλλει όχι μόνο νέους τρόπους αναπαράστασης, αλλά και μια επανεξέταση της ίδιας της έννοιας της αναπαράστασης. Πριμοδοτώντας το αποσπασματικό και το μεταβατικό, καταργώντας τα όρια ανάμεσα σε διαφορετικές καλλιτεχνικές πειθαρχίες, αναδεικνύοντας υβριδικές ταυτότητες και μορφές έκφρασης, σύγχρονοι καλλιτέχνες του φακού συναντώνται με εικαστικούς δημιουργούς που χρησιμοποιούν το φωτογραφικό μέσο.

Ένα καλειδοσκόπιο αυτών των εικονοκλαστικών τάσεων προσφέρει η ομαδική έκθεση «Face to Faces» που φιλοξενείται στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Με θεματικούς άξονες την (αυτο)προσωπογραφία, τον δημιουργό μπροστά και ταυτόχρονα πίσω από τον φακό, το εγώ ως καθρέφτη του άλλου και τον άλλο ως αντικατοπτρισμό του εγώ, παρουσιάζεται μια μεγάλη γκάμα προσεγγίσεων: από το αυτοβιογραφικό ώς το εθνογραφικό οπτικό οδοιπορικό, από τη ναρκισσιστική αυτοσκηνοθεσία ώς την ολική έκλειψη του προσώπου, από την εμμονή στην κοινοτοπία του πραγματικού ώς την ουτοπική κατασκευή.

Jean-Luc Vilmouth

Από τη σειρά “Myself as… “, Πνομ Πενχ, 2004

«Η σημερινή φωτογραφία ξεφεύγει από τους κώδικες ανάγνωσης της μοντέρνας φωτογραφίας: από τότε που οι εικαστικοί καλλιτέχνες ασχολήθηκαν με το μέσο αυτό, κατάφεραν να απελευθερώσουν την τέχνη τους από την έννοια της μνήμης για να εγγραφούν σε μία νέα χρονικότητα και να βιώσουν με αυτόν τον τρόπο την ουτοπία του ολοκληρωτικού έργου. Η έκθεση “Face to Faces” μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε τις νέες τάσεις της φωτογραφίας, όπως προέκυψαν από αυτή τη ριζική τομή», γράφει η Isabelle de Montfumat, η γαλλίδα επιμελήτρια του αρχικού κορμού της έκθεσης στον ομότιτλο κατάλογο.

Ελένη Μουζακίτη

Από την ενότητα “body-landscape-urbanism”, 1995-2000

Φιλοδοξώντας να γίνει όχημα ενός διαπολιτισμικού διαλόγου, η έκθεση θα ταξιδέψει για τρία χρόνια στην Ευρώπη, την Ασία και τη Λατινική Αμερική, ενώ σε κάθε σταθμό της πορείας της εμπλουτίζεται με έργα δημιουργών της χώρας που την φιλοξενεί. Στη Θεσσαλονίκη παρουσιάζονται εκατό φωτογραφικά έργα 26 δημιουργών. Στον αρχικό κορμό περιλαμβάνονται έργα καλλιτεχνών που ζουν ή εργάζονται στη Γαλλία, των Alain Bublex, Nan Goldin, Cécile Hartmann, Hans Hemmert, Suzanne Lafont, Dominik Lejman, Yuki Onodera, Roman Opalka, Orlan, Philippe Ramette, François Rousseau, Yann Toma, Jean-Luc Vilmouth, Kimiko Yoshida. Το ελληνικό τμήμα (που επιμελείται η Αγγελική Γραμματικοπούλου) αντιπροσωπεύουν οι Χριστίνα Δημητριάδη, Γιώργος Κατσάγγελος, Πάνος Κοκκινιάς, Ευαγγελία Κρανιώτη, Ελένη Μαλιγκούρα, Ελένη Μουζακίτη, Μανώλης Μπαμπούσης, Βένια Μπεχράκη, Λία Ναλμπαντίδου, Γιώργος Πρίνος, Παύλος Φυσάκης, Αθηνά Χρόνη.
Η έκθεση εντάσσεται στο παράλληλο πρόγραμμα της 2ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης και θα διαρκέσει έως τις 20 Σεπτεμβρίου.

Philippe Ramette

Contemplation Irrationnelle, 2003