Βλέπω, παρατηρώ, στοχάζομαι
Τίποτα δεν μου φαίνεται πιο ενδεδειγμένο από το να προσφέρω μέσω της φωτογραφίας μια εικόνα της πραγματικότητας, παραμένοντας πιστός στη φύση -August Sander
Κοριτσάκι, Westerwald, γύρω στα 1925
Πώς έμοιαζαν οι άνθρωποι του 20ού αιώνα; Ας φανταστούμε ένα μέλλον –όχι και τόσο μακρινό– όπου γονείς και δάσκαλοι θα πρέπει να δώσουν στα παιδιά μια απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα. Σίγουρα θα έχουν εικόνες να τους δείξουν, όμως τι είδους εικόνες;
Το 1927 ο August Sander δηλώνει πίστη στο τρίπτυχο «Βλέπω, παρατηρώ και στοχάζομαι». Με τον ίδιο τίτλο (Voir, Observer et Penser) το Ίδρυμα Henri Cartier-Bresson στο Παρίσι αποτίει φόρο τιμής στον μεγάλο Γερμανό δημιουργό, που μας κληροδότησε είναι ένα μνημειώδες δοκίμιο για την εποχή του και ταυτόχρονα ένα μεγάλο μάθημα φωτογραφίας. Εκατό περίπου πορτρέτα και τοπία από τις συλλογές του Photographische Sammlung/SK Stiftung Kultur της Κολωνίας παρουσιάζονται σε τυπώματα μοναδικής ποιότητας, στην πλειοψηφία τους πρωτότυπα (vintages).
Για τον Sander (1876-1964) η φωτογραφία είναι μια οικουμενική γλώσσα, που αποστολή της είναι να αναπαραστήσει λεπτομερώς και αντικειμενικά την πραγματικότητα, παραμένοντας πιστή στη φύση. Επαγγελματίας φωτογράφος από τις αρχές του περασμένου αιώνα, αφιερώνεται στη δεκαετία του ’20 σε’ αυτό που έμελλε να γίνει έργο ζωής: τη σειρά «Άνθρωποι του 20ού αιώνα» που πρωτοπαρουσιάστηκε στην Κολωνία το 1927 (εκδόθηκε πλήρης το 1980). Το 1929, με τα «Πρόσωπα μιας εποχής», επιχειρεί να συντάξει ένα κοινωνιολογικό ευρετήριο ανθρώπινων τύπων, κοινωνικών τάξεων και επαγγελμάτων, αποφεύγοντας εξιδανικεύσεις και στερεότυπα. Παράλληλα καταγράφει το φυσικό τοπίο, με ιδιαίτερη πρότιμηση περιοχές του Ρήνου. Παθιασμένος με τη βοτανολογία αποτυπώνει με τον φακό του πλήθος φυτικών ειδών.
Αντιδρώντας στον εξπρεσιονισμό, καλλιτέχνες όπως ο φωτογράφος August Sander και ο ζωγράφος Otto Dix, θεμελίωσαν το κίνημα της “Νέας Αντικειμενικότητας”, που θα βρει επιογόνους στη φωτογραφική “Σχολή του Ντύσελντορφ” τη δεκαετία του ’60. Περιδιαβαίνοντας την έκθεση “Voir, Observer et Penser”, δεν μπορώ παρά να σκεφτώ πόσο προδρομική υπήρξε η ματιά αυτού του μεγάλου δασκάλου, πόσο έχουμε ανάγκη μια "Νέα Αντικειμενικότητα", που δεν μπορεί παρά να είναι η νεωτερικότητα του 21ου αιώνα.
Ιδιαιτέρα γραμματέας, Westdeutsche Rundfunk, Κολωνία, 1931
Ζωγράφος, Βερολίνο, 1926
Η καμπή του Ρήνου κοντά στο Boppard, 1938
Χέρια εποχιακού εργάτη, γύρω στα 1930
Σαλιγκάρια σε αμπελώνα, δεκαετία '30
Κοπέλα σε καραβάνι τσίρκου, 1926-1932
Info
Fondation Henri Cartier-Bresson, 2, impasse Lebouis, 75014, Παρίσι
Διάρκεια: έως 20 Δεκεμβρίου
Κατάλογος: August Sander, Voir, Observer et Penser, εκδ. Schirmer/Mosel
