Angelus Novus: 3 Dec 2008

Wednesday, 3 December 2008

Ο πόνος του νερού είναι άπειρος

India, Sagar, 2002. Series: Waters of Hope, Rivers of Tears
© Christian Cravo / Prix Pictet 2008

Δεν λούζεται κανείς δυο φορές στο ίδιο ποτάμι, γιατί, ήδη, στο βάθος του, το ανθρώπινο ον έχει τη μοίρα του νερού που κυλάει. Το νερό είναι στ’ αλήθεια το διαβατάρικο στοιχείο. Είναι η οντολογική μεταμόρφωση της ουσίας ανάμεσα στη φωτιά και τη γη. Το ον που έχει τη μοίρα του νερού είναι ένα ον σε ίλιγγο. Πεθαίνει κάθε λεπτό, κάτι από την ουσία του καταρρέει αδιάκοπα. Ο καθημερινός θάνατος δεν είναι το παρανάλωμα της φωτιάς που πεθαίνει τρυπώντας με τα βέλη της τον ουρανό: ο καθημερινός θάνατος είναι ο θάνατος του νερού. Το νερό κυλάει χωρίς σταματημό, το νερό πέφτει πάντα, το τέλος του έρχεται με ένα οριζόντιο θάνατο. Ο θάνατος του νερού είναι πιο ονειρικός από τον θάνατο της γης: ο πόνος του νερού είναι άπειρος.

Gaston Bachelard, Το νερό και τα όνειρα

Bellaire Drive, New Orleans, 2005. Series: After the Flood
© Robert Polidori / Prix Pictet 2008

Από τη ρημαγμένη από τη θεομηνία Νέα Ορλεάνη ως τις φτωχές αγροτικές κοινότητες του Πακιστάν, από τους πολικούς πάγους ως τις ευρωπαϊκές ακτές, υψώνεται μια κραυγή αγωνίας. Tο νερό, στοιχείο πρωταρχικό για την επιβίωση του πλανήτη, απειλείται και απειλεί. Τη διπλή αυτή απειλή καταγράφουν 18 κορυφαίοι φωτογράφοι από όλο τον κόσμο, που επιλέχτηκαν να πραγματευθούν τη θεματική του υγρού στοιχείου. Είναι οι φετινοί φιναλίστ του παγκόσμιου Βραβείου Pictet, μιας πρωτοβουλίας του ελβετικού τραπεζικού οργανισμού Pictet & Cie με τη συνεργασία των Financial Times. Στόχος του Βραβείου Pictet είναι να τεθεί η τέχνη στην υπηρεσία των κοινωνικών και περιβαλλοντικών αναγκών που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα στις αρχές του 21ου αιώνα. Φέτος το θέμα ήταν το Νερό. Το αποτέλεσμα είναι ένα πανόραμα από εικόνες εντυπωσιακής δύναμης, που ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο. Ανάμεσά τους, ξεχωρίζουν η σπαρακτική τοπιογραφία - χρονικό της ερημοποίησης των κινεζικών εδαφών του Benoit Aquin, οι απόκοσμες εικόνες του Edward Burtynsky από τα καναδέζικα πετρελαϊκά πεδία, η εφιαλτική ομορφιά των πλημμυρισμένων παράκτιων ευρωπαϊκών αστικών τοπίων από τον Carl De Keyzer, η ελεγεία του χαμένου παραδείσου του Μπανγκλαντές από τον Munem Wasif, τα δρώντα γλυπτά του Roman Signer, η συνομιλία του νερού με το ανθρώπινο βλέμμα από την Susan Derges, η μοίρα των αρκτικών πάγων από τη ματιά του ακτιβιστή Sebastian Copeland, το καταστροφικό ξύπνημα του κυκλώνα Κατρίνα από τον φακό του Robert Polidori, η ιερή διάσταση του νερού από τον Christian Cravo.

Wuwei Oasis, Gansu, China, 2006. Series: The Chinese "Dust Bowl".
© Benoit Aquin / Prix Pictet 2008

Οι κλιματικές αλλαγές, η κρίση των οικοσυστημάτων, η κατασπατάληση των ενεργειακών πηγών, ανοίγουν μια ζοφερή προοπτική για τον κόσμο μας: οι μελλοντολόγοι προειδοποιούν ότι η εποχή μας θα σημαδευτεί από μείζονες συγκρούσεις, σε πλανητική κλίμακα, για τον έλεγχο και τη νομή των υδάτινων πόρων. Το νερό θα γίνει η κύρια αιτία πολέμου, ενός πολέμου ολοκληρωτικού και ανελέητου.

Belgium 2, 2006. Series: Moments before the Flood
© Carl de Keyzer / Prix Pictet 2008

Με κοινή αναφορά το υδάτινο στοιχείο, οι 18 κορυφαίοι φωτογράφοι από όλο τον κόσμο, που επιλέχτηκαν στην τελική φάση του βραβείου Pictet, φιλοτεχνούν ένα πανόραμα της σύγχρονης φωτογραφικής δημιουργίας. Μια πληθώρα οπτικών και τεχνοτροπιών, υψηλής στάθμης φωτοδημοσιογραφικές προσεγγίσεις αλλά και εικαστικές συνθέσεις ή εννοιακές διαπραγματεύσεις, διαλέγονται και συγκλίνουν για να μας μεταδώσουν ένα μήνυμα ζωτικής σημασίας: οι τύχες της ανθρωπότητας συνδέονται άρρηκτα με τη μοίρα του νερού.

Living Room Floor, New Orleans, 2006. Series: In Katrina's Wake
© Chris Jordan / Prix Pictet 2008

Στις 30 Οκτωβρίου, στην τελετή απονομής στο Palais de Tokyo στο Παρίσι, ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης τέως Γ. Γ. του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, δήλωσε: «Ελπίδα μου είναι ότι το Βραβείο Pictet θα βοηθήσει να κατανοήσουμε βαθύτερα τις αλλαγές που συντελούνται στον πλανήτη μας και να αναλάβουμε προληπτική δράση. Κάθε καλλιτέχνης πραγματεύτηκε τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε με τον δικό του, προσωπικό τρόπο. Το αποτέλεσμα είναι μια σειρά από εικόνες εντυπωσιακής δύναμης, που επιζητούν να μας φέρουν πρόσωπο με πρόσωπο με την κλίμακα της απειλής και να εμπνεύσει κυβερνήσεις, επιχειρήσεις –και όλους εμάς σαν άτομα–, να ανταποκριθούμε στην πρόκληση και να στηρίξουμε την αλλαγή προς την κατεύθυνση ενός βιώσιμου κόσμου».

Chilmari, Bangladesh 2007. Series: Water Tragedy
© Munem Wasif / Prix Pictet 2008

Tisch (Table). Iceland, 1994.

ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ PICTET

Αφιερωμένο στη φωτογραφία και τη βιώσιμη ανάπτυξη, το Βραβείο Pictet θεσπίστηκε τον Απρίλιο του 2008 από τον ελβετικό τραπεζικό οργανισμό Pictet & Cie με τη συνεργασία των Financial Times. Το θέμα για το 2008 ήταν το Νερό. 49 ειδικοί της φωτογραφίας από τις έξι ηπείρους (διευθυντές μουσείων και γκαλερί, επιμελητές, τεχνοκριτικοί, δημοσιογράφοι) πρότειναν 200 φωτογράφους. Η κριτική επιτροπή, στην οποία συγκαταλέγονται προσωπικότητες όπως ο σκηνοθέτης Abbas Kiarostami, ο υπεύθυνος φωτογραφίας του οίκου Sotheby’s, Francis Hodgson, ο συγγραφέας-κριτικός Regis Durand και ο περιβαλλοντολόγος φωτογράφος Richard Misrach, επέλεξε για τη συμμετοχή στην τελική φάση 18 από αυτούς. Το βραβείο, ύψους 100.000 ελβετικών φράγκων (περίπου 66.000 ευρώ), δόθηκε φέτος στον Καναδό Benoit Aquin για τη φωτογραφική του σειρά The Chinese Dust Bowl που πραγματεύεται το φαινόμενο της ερημοποίησης στην Κίνα. Για το 2009, το θέμα που έχει επιλεγεί είναι η Γη.

Από τις αρχές Δεκεμβρίου οι εικόνες αυτές θα ταξιδέψουν στην Ελλάδα. Μετά το Palais de Tokyo στο Παρίσι και το International Financial Center του Ντουμπάι, επόμενος σταθμός της διεθνούς περιοδείας της έκθεσης με έργα των φωτογράφων του βραβείου Pictet είναι το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, όπου θα φιλοξενηθεί ως τον Μάρτιο του 2009.