Saturday, 2 August 2025
Giorgio Agamben: Για την ταυτότητα
Saturday, 19 July 2025
Giorgo Agamben: Το κράτος και ο πόλεμος
Giorgio Agamben, "Lo stato e la guerra"
14 Ιουνίου 2025
Quodlibet
Monday, 26 May 2025
Gilles Deleuze: Οι Ινδιάνοι της Παλαιστίνης
Εξ αρχής το Ισραήλ δεν έκρυψε τον στόχο του: να εκκενώσει τα παλαιστινιακά εδάφη. Και μάλιστα προσποιούμενο ότι τα παλαιστινιακά εδάφη ήταν ακατοίκητα και ότι προορίζονταν ανέκαθεν για τους Σιωνιστές. Ήταν όντως ένας αποικισμός, αλλά όχι με την ευρωπαϊκή έννοια του όρου τον 19ο αιώνα: δεν θα εκμεταλλεύονταν τους κατοίκους της χώρας, θα τους ανάγκαζαν να φύγουν. Όσοι θα έμεναν δεν θα μετατρέπονταν σε εργατικό δυναμικό συνδεδεμένο με τον τόπο, αλλά σε εφήμερο, ανέστιο εργατικό δυναμικό, λες και επρόκειτο για μετανάστες σε γκέτο. Από την αρχή, η γη αγοράστηκε υπό τον όρο ότι θα ήταν άδεια από κατοίκους ή ότι θα μπορούσε να εκκενωθεί. Πρόκειται για γενοκτονία, αλλά η φυσική εξόντωση παραμένει επικουρική της γεωγραφικής εκκένωσης: ως Άραβες γενικά, οι επιζώντες Παλαιστίνιοι οφείλουν να εξομοιωθούν με τους άλλους Άραβες. Η φυσική εξόντωση, είτε έχει ανατεθεί σε μισθοφόρους είτε όχι, είναι απολύτως παρούσα. Αλλά δεν είναι γενοκτονία, όπως λένε, επειδή δεν αποτελεί τον «τελικό στόχο», στην πραγματικότητα είναι ένα μέσο ανάμεσα σε άλλα.
Η συνενοχή των Ηνωμένων Πολιτειών με το Ισραήλ δεν απορρέει μόνο από τη δύναμη ενός σιωνιστικού λόμπι. Ο Elias Sanbar έδειξε με σαφήνεια πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακάλυψαν εκ νέου στο Ισραήλ μια πτυχή της δικής τους ιστορίας: την εξόντωση των Ινδιάνων, η οποία και πάλι ήταν μόνο εν μέρει άμεσα φυσική. Συνίστατο στη δημιουργία ενός κενού, σαν να μην υπήρχαν ποτέ Ινδιάνοι, παρά μόνο μέσα σε γκέτο που θα τους μετέτρεπαν σε εσωτερικούς μετανάστες. Από πολλές απόψεις, οι Παλαιστίνιοι είναι οι νέοι Ινδιάνοι, οι Ινδιάνοι του Ισραήλ. Η μαρξιστική ανάλυση δείχνει τις δύο συμπληρωματικές κινήσεις του καπιταλισμού: επιβάλλει συνεχώς στον εαυτό του όρια, μέσα στα οποία αναπτύσσει και εκμεταλλεύεται το δικό του σύστημα· ωθεί αυτά τα όρια ολοένα και πιο μακριά, ξεπερνώντας τα, για να επαναλάβει τη δική του θεμελίωση, μεγιστοποιώντας την και εντείνοντάς την. Η εξώθηση των ορίων ήταν το εγχείρημα του αμερικανικού καπιταλισμού, του αμερικανικού ονείρου, που υιοθετήθηκε από το Ισραήλ και το όνειρο του Μεγάλου Ισραήλ σε αραβικό έδαφος, στις πλάτες των Αράβων.
« Les Indiens de Palestine » [1985]
Gilees Deleuze, Deux régimes de fous : textes et entretiens 1975-1995, Éditions de Minuit, 2003
Thursday, 22 May 2025
Giorgio Agamben: Το υπόλοιπο του Ισραήλ
18 Φεβρουαρίου 2025
Quodlibet
Wednesday, 26 February 2025
REX INUTILIS
Thursday, 30 January 2025
Giorgio Agamben: Ο αριθμός των θανατωμένων
Πρέπει πάντα να αναστοχαζόμαστε το χωρίο της Αποκάλυψης (6:9-11), όπου διαβάζουμε:
«Και όταν (το αρνίο) άνοιξε την πέμπτη σφραγίδα, είδα
κάτω από το θυσιαστήριο τις ψυχές εκείνων που είχαν σφαγιαστεί
εξαιτίας του λόγου του Θεού και της
μαρτυρίας που είχαν δώσει.
Και έκραξαν με φωνή μεγάλη λέγοντας. “Ως
πότε, Κύριε άγιε και αληθινέ, δε θα κρίνεις και
δε θα εκδικηθείς το αίμα μας από αυτούς που
κατοικούν πάνω στη γη;”
Και δόθηκε σε καθέναν από αυτούς στολή
λευκή, και τους ειπώθηκε να αναπαυθούν για λίγο ακόμα
καιρό, μέχρι να συμπληρωθούν και οι σύνδουλοί τους και οι αδελφοί τους
που πρόκειται να θανατωθούν όπως και οι ίδιοι.»
Η ιστορία δεν θα τελειώσει και η τελική κρίση δεν θα εκφωνηθεί μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός των δικαίων που θανατώθηκαν. Αυτό δεν συμβαίνει γύρω μας; Και πόσοι ακόμη από τους δίκαιους θα πρέπει να θανατωθούν, καθώς τους βλέπουμε να πεθαίνουν καθημερινά; Σίγουρα η ιστορία είναι μια ιστορία πολέμων, θανάτων και δολοφονιών. Αλλά το νόημα του ανοίγματος της πέμπτης σφραγίδας δεν είναι ότι, στην εποχή που ζούμε, θα πρέπει να περιμένουμε άπραγοι μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός των θανατωμένων. Παρόλο που οι εφημερίδες τούς καταμετρούν καθημερινά, εμείς αγνοούμε τον αριθμό τους, όπως επίσης αγνοούμε πότε θα έρθει η ημέρα της κρίσεως, κι αν θα έρθει ποτέ. Ζούμε σε μια μεταβατική εποχή και, όπως εκείνοι που σφαγιάστηκαν, πρέπει να δίνουμε τη μαρτυρία μας γι’ αυτό που βλέπουμε και γι’ αυτό που πιστεύουμε. Αυτό είναι και το μοναδικό καθήκον μας μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός των θανατωμένων.
Giorgio Agamben, Il numero degli uccisi
7 Ιανουαρίου 2023
Quodlibet
Friday, 17 January 2025
Amnon Raz-Krakotzkin: Η άρνηση της εξορίας και η σιωνιστική συνείδηση
Στο Ισραήλ, η άρνηση της εξορίας είναι η κεντρική έννοια πίσω από τα μείζονα χαρακτηριστικά της αυτοσυνειδησίας, την αντίληψη της ιστορίας, τη συλλογική μνήμη και την πολιτική. Η έννοια αυτή θα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο των συνεπαγωγών της, «την επιστροφή στην ιστορία», όπως ισχυρίζεται το «σιωνιστικό εγχείρημα». Αυτές οι δύο έννοιες δεν είναι ταυτόσημες αλλά συνδυάζονται και αλληλοσυμπληρώνονται στον προσδιορισμό της αυτοαντίληψης του Σιωνισμού και του Κράτους του Ισραήλ.
Η άρνηση της εξορίας δεν είναι η άρνηση των διαφορετικών μορφών εβραϊκής ύπαρξης κατά τη διάρκεια της ιστορίας, αλλά η άρνηση της ιστορικότητάς τους. Προέρχεται από την επιθυμία να οριστεί η συλλογικότητα των Εβραίων ως εθνική συλλογικότητα με τη νεωτερική έννοια του όρου, να παρουσιαστεί η εβραϊκή ιστορία ως εθνική ιστορία και να γραφτεί η εθνική ιστορία των Εβραίων. Οι Εβραίοι προφανώς δεν έχουν μια κοινή ιστορία — ακόμα κι αν μοιράζονταν πολλά κοινά πράγματα: θα μπορούσε να λεχθεί ότι αποτελούν μια «φαντασιακή κοινότητα». Ωστόσο, αυτή η κοινότητα διαμορφώθηκε βασισμένη σε έναν νόμο: όχι στη βάση μιας κοινής ιστορίας, αλλά –αντίθετα– στη βάση μιας άρνησης της ιστορίας.
Για να γραφτεί η ιστορία των Εβραίων ως εθνική ιστορία, ως ιστορία των νικητών, έπρεπε αυτοί να απομονωθούν από το πλαίσιο στο οποίο ζούσαν — με άλλα λόγια, από τις γλώσσες, τα πολιτισμικά συστήματα και τις πολιτισμικές αναπαραστάσεις που επέτρεψαν την εξεργασία της ζωής τους: όλα αυτά συρρικνώθηκαν σε ένα ασήμαντο κέλυφος. Αυτό που ορίστηκε ως ιστορικοποίηση των Εβραίων ήταν στην πραγματικότητα η αποϊστορικοποίησή τους, μια διαδικασία εξάλειψης του πλαισίου, η οποία πηγάζει κατευθείαν από την υιοθέτηση της αντισημιτικής αντίληψης για τον ανέστιο και ανερμάτιστο Εβραίο.
Η άρνηση της ιστορίας εφαρμόστηκε στην ιστορία όλων των Εβραίων, τόσο στην ιστορία τους στην Ευρώπη όσο και στον ισλαμικό κόσμο αλλά οι συνέπειες για τους Εβραίους από τις μουσουλμανικές χώρες ήταν πολύ πιο σοβαρές, επειδή ο σιωνιστικός λόγος, ορίζοντας τον εαυτό του ως ευρωπαϊκό, πήρε μια ξεκάθαρα οριενταλιστική χροιά. Ο μετασχηματισμός της εβραϊκής συνείδησης, που συνεπάγεται η άρνηση της εξορίας, προσαρμόζει τις εβραϊκές έννοιες στη νεωτερική έννοια της ιστορίας μέσα από μια ρητή ταύτιση με τη Δύση και μια αντίθεση με την Ανατολή.
Παραδόξως, όταν ένας Εβραίος έφευγε από την Ευρώπη για να εγκατασταθεί στην Ανατολή, αυτό εξέφραζε τη μεταμόρφωσή του και το γεγονός ότι ανήκε στη Δύση. Ο Σιωνισμός υιοθέτησε αρχές που επέτρεψαν στην ευρωπαϊκή κουλτούρα να αυτοπροσδιοριστεί διατηρώντας μια απόσταση μεταξύ του εαυτού της και των Εβραίων. Γενικά, όλες οι όψεις της έννοιας της άρνησης της εξορίας συνιστούν την άρνηση οτιδήποτε θεωρείται ανατολίτικο στον Εβραίο. Αν οι Εβραίοι της Ανατολής δεν συμπεριλήφθηκαν ούτε στη σιωνιστική προοπτική ούτε στον ορισμό του εβραϊκού λαού, αυτό οφείλεται στο ότι η σιωνιστική ιδεολογία γεννήθηκε στην Ευρώπη και ο στόχος της ήταν ο απο-ανατολικοποίηση των Εβραίων.
Η έννοια του Οριενταλισμού (όπως την εισήγαγε ο Edward Saïd: η Ανατολή μέσα από την οπτική της Δύσης) είναι θεμελιώδης για την κατανόηση τόσο του Σιωνισμού όσο και της δυναμικής που εναπόκειται στη σύνδεση των εννοιών της εξορίας και του δι-εθνισμού. Δεδομένου ότι η ισραηλινή εθνική συνείδηση βασίζεται σε έναν συνδυασμό θεολογίας και οριενταλισμού, η κριτική της πηγάζει από την αναζήτηση μιας εναλλακτικής λύσης απέναντι σε αυτές τις δύο διαστάσεις. Η έννοια του δι-εθνισμού, δηλαδή της προσδοκίας να δημιουργηθεί ένας δεσμός ανάμεσα σε Εβραίους και Άραβες, έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τα θεμέλια μιας συνείδησης που τους παρουσιάζει ως τις δύο πλευρές μιας αντίφασης.
Ο Amnon Raz-Krakotzkin είναι ιστορικός και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Ben-Gurion του Negev.
Απόσπασμα από την έκδοση: Amnon Raz-Krakotzkin, Exil et souveraineté. Judaïsme, sionisme et pensée binationale, La fabrique, Παρίσι, 2007.
Mετάφραση Δημήτρης Κοσμίδης
Αναδημοσίευση από https://jacobin.gr/