Ο «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ» ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΙΝΗΜΑ OCCUPY

του Γιάννη Αικατερινάρη*

Ο Cornel West με τον Γιάννη Αικατερινάρη στη Βοστόνη

Στις συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις των Οccupy που έγιναν στη Νέα Υόρκη, τη Βοστόνη και τη Ζυρίχη, από τα μέσα του Σεπτέμβρη μέχρι τις αρχές του Νοέμβρη 2011, έλληνες πολίτες παρουσίασαν τα ζητήματα της ελληνικής κρίσης και έθεσαν, ανάμεσα στα άλλα, τα περιβαλλοντικά και οικονομικά προβλήματα που θα δημιουργήσει η μεταλλευτική δραστηριότητα της εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική. Στις δύο πρώτες συγκεντρώσεις διανεμήθηκε ενημερωτικό κείμενο στα αγγλικά, αποσπάσματα του οποίου παραθέτω στη συνέχεια.

Στην εκδήλωση που έγινε στις 27 Σεπτεμβρίου 2011, στο πάρκο κοντά στο χρηματιστήριο της Wall Street στη Νέα Υόρκη, παρέστη και μίλησε ο φιλόσοφος Cornel West, ακτιβιστής στο πεδίο των πολιτικών δικαιωμάτων και καθηγητής του Πανεπιστημίου Princeton (και παλαιότερα του Harvard). Λίγες ημέρες αργότερα ο Cornel West, μαζί με άλλους  18 διαδηλωτές, συνελήφθη κατά τη διάρκεια ειρηνικής διαμαρτυρίας με κεντρικό σύνθημα "STOP THE MACHINE" μπροστά στο Ανώτατο Δικαστήριο στη Freedom Plaza της Ουάσινγκτον. 

Ένα περίπου μήνα μετά, στις 23 Οκτωβρίου, στις εκδηλώσεις των Οccupy στην πλατεία του South Station της Βοστόνης, ο παγκοσμίου φήμης γλωσσολόγος και φιλόσοφος Noam Chomsky, καθηγητής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασσαχουσέττης (MIT), μίλησε για την οικονομική κρίση. Λίγες ημέρες αργότερα, το Σάββατο 29 Οκτωβρίου, ο Chomsky μίλησε για το ίδιο θέμα  στο Πανεπιστήμιο Harvard.

(βλέπε   http://www.cbsnews.com/stories/2011/10/16/national/main20121158.shtml  

και

Επιστρέφοντας από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη, συμμετείχαμε στις εκδηλώσεις των Ελβετών Οccupy  που έλαβαν χώρα την 1η Νοεμβρίου σε πλατεία-πάρκο της Ζυρίχης, ενημερώνοντάς τους για το περιβαλλοντικό και κοινωνικό έγκλημα που επιχειρείται στη Χαλκιδική από την εταιρεία εξόρυξης χρυσού.

Παρατίθεται μεταφρασμένο το κείμενο που διανεμήθηκε στις εκδηλώσεις των Occupy, στη Νέα Υόρκη, τη Βοστόνη και τη Ζυρίχη, και ακολουθούν αποσπάσματά του από το πρωτότυπο στα αγγλικά.

«Η σημερινή οικονομική κρίση στην Ελλάδα είναι αποτέλεσμα και της κακής διαχείρισης των πλουτοπαραγωγικών πηγών της και θα μπορούσε να πει κανείς ακόμη και της παράδοσής τους σε πολυεθνικές εταιρείες εκμετάλλευσης, χωρίς καμμιά διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος.

Η περίπτωση της επιχειρούμενης εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική είναι χαρακτηριστική της ασυδοσίας της κεντρικής εξουσίας, η οποία δεν κράτησε ούτε τα προσχήματα, σε σχέση με τις διαδικασίες που ορίζει η ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Προχώρησε σε μια σύμβαση με ιδιωτική εταιρεία, παραχωρώντας γη της Χαλκιδικής έναντι του εξευτελιστικού τιμήματος των 11.000.000 ευρώ για 317.000 στρέμματα!!! Τι κι αν δικαιώθηκε η προσφυγή των κατοίκων στα ευρωπαϊκά δικαστήρια -σχετική ερώτηση στη Βουλή κατέθεσε προσφάτως ο Αλ. Τσίπρας- η κυβέρνηση προχώρησε σε αδειοδότηση της εταιρείας αγνοώντας τα τεκμηριωμένα αιτήματα των κατοίκων... Να λοιπόν πώς έχει το όλο ζήτημα:

Η Χαλκιδική στην οποία ζούμε διακρίνεται όσο λίγες σε ολόκληρο τον κόσμο για το φυσικό - πολιτισμικό περιβάλλον της και για την ιστορικότητά της. Η περιοχή της μεταλλευτικής δραστηριότητας (Κάκαβος κ.α.) διαθέτει τα μοναδικά νερά της περιοχής και καλύπτεται από πυκνό (το πυκνότερο ίσως όλης της Βαλκανικής χερσονήσου) και ενδιαφέρον για την βιοποικιλότητά του δάσος. Ανήκουν σ’ αυτή μερικές από τις ομορφότερες ακτές της Ευρώπης και προσφέρει γη, θάλασσα και δυνατότητες ανάπτυξης ποικίλων οικονομικών δραστηριοτήτων. Είναι η πατρίδα του μεγάλου φιλόσοφου  Αριστοτέλη και αποτελεί την πύλη του Αγίου Όρους, ενός κηριγμένου από την UNESKO μνημείου της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς.

Όλα αυτά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του τόπου δημιουργούν τις προϋποθέσεις μιας υγειούς και όχι καταστρεπτικής για το περιβάλλον ανάπτυξης, όπως για παράδειγμα ο οικοτουρισμός ή η μελισσοκομία.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ) δεν έδωσε εξηγήσεις γιατί δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη από τον νόμο διαδικασία και γιατί δεν πραγματοποίησε ποτέ τη διαβούλευση με τους κατοίκους, όπως όφειλε, και το ίδιο την ανήγγειλε ...για να την ακυρώσει στη συνέχεια. Υπουργός Περιβάλλοντος ήταν τότε η κυρία Μπιρμπίλη, η οποία στη συνέχεια απομακρύνθηκε, για να πάρει τη θέση της ο μέχρι τότε υπουργός Οικονομικών κύριος Παπακωνσταντίνου (ο γνωστός του αξέχαστου μνημονίου)...
Οι λόγοι των αγώνων μας έχουν σχέση με τις επιπτώσεις -περιβαλλοντικές και οικονομικές- που θα υπάρξουν στην ευρύτερη περιοχή, όπου ζούμε και ασκούμε τις επαγγελματικές μας δραστηριότητες.

Κάθε σκεπτόμενος και έντιμος άνθρωπος αναγνωρίζει ότι είναι φυσικό και δίκαιο να θέλουμε να προστατεύσουμε τον τόπο μας με αγώνες, ασκώντας όλα τα δικαιώματά μας και κάθε ένδικο  μέσο, στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Την αποφασιστικότητά μας αυτή την ενισχύει η δικαίωση, πριν λίγα χρόνια, του τοπικού πληθυσμού, που ακύρωσε ανάλογο εγχείρημα καταστροφικών δραστηριοτήτων.

Σας υπενθυμίζουμε ότι δεν είναι καθόλου τυχαίο πως η προηγούμενη  και με το ίδιο αντικείμενο επιχείρηση (TVX) δεν μπόρεσε να προχωρήσει στην εξόρυξη χρυσού, αν και πολλές φορές ανακοίνωσε την έναρξή της.

Τα αιτήματα και η αγωνιστική διάθεσή μας δικαιώνονται ακόμη με όσα συνέβησαν στη Θράκη, στο βορειότερο  δηλαδή διαμέρισμα της χώρας μας, όταν ανακοινώθηκε η  αντίστοιχη μεταλλευτική δραστηριότητα. Δεν υπήρξε φορέας ή πολιτειακός παράγοντας της περιοχής που να μην αντέδρασε σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ακόμη και ο υπουργός της τωρινής κυβέρνησης κ. Πεταλωτής και άλλοι παράγοντες του τόπου (βουλευτές, δήμαρχοι, μητροπολίτες κ.ά.) απέστειλαν προσφάτως  επιστολή προς τον τότε πρωθυπουργό κ. Παπανδρέουστην οποία δηλώνουν ότι δεν δέχονται, για τους προαναφερθέντες λόγους, τη προγραμματιζόμενη και εκεί ίδια μεταλλευτική δραστηριότητα...

Οι λόγοι ωστόσο ακύρωσης της εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική, η οποία επιχειρείται στο όνομα μιας ψευδεπίγραφης «ανάπτυξης», είναι ακόμη σημαντικότεροι. Εδώ υπάρχουν δυνατότητες αξιοποίησης -και μάλιστα με τους όρους της αειφορίας- άλλων σημαντικών πλουτοπαραγωγικών πηγών της περιοχής, που θα απασχολήσουν, συγκριτικά με τον προβλεπόμενο αριθμό εργαζομένων στη μεταλλουργία, πολύ περισσότερους. Στις επιπτώσεις δηλαδή από τη δραστηριότητα της εξόρυξης χρυσού θα πρέπει να συνυπολογισθεί και η μείωση του αριθμού των εργαζομένων σε σημερινές επιχειρήσεις, όπου θα χαθούν πολλές θέσεις εργασίας, καθώς πολλές απ’ αυτές δεν θα μπορέσουν να συνεχίσουν (τουριστικές, μελισσοκομία, κ.λπ.).

Όλες αυτές οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι θα μπορούν να αποδώσουν στο ελληνικό δημόσιο και στους κατοίκους πολύ περισσότερα απ’ ό,τι μια καταστροφική δραστηριότητα σε μια τόσο ενδιαφέρουσα περιοχή. Γιατί πέρα από τις θέσεις εργασίας, θα στερήσει από τον τόπο ή θα μολύνει πολύτιμα αγαθά, όπως το νερό, τη θάλασσα, την εύφορη γη, τον καθαρό αέρα...

Οι απόψεις μας, ωστόσο, αυτές δεν έχουν μόνο ως αφετηρία τα συναισθήματα ευαίσθητων ανθρώπων προς την πατρώα γη. Στηρίζονται στις απόψεις των πιο έγκυρων επιστημόνων της χώρας και του εξωτερικού και κυρίως των  θεσμοθετημένων οργάνων δύο φορέων - συμβούλων της Πολιτείας, του Πανεπιστημίου και του Τεχνικού Επιμελητηρίου. Στοιχειοθετούνται δηλαδή από τα πορίσματα που εξέδωσαν, μετά από έλεγχο της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της εταιρείας «Ελληνικός χρυσός», τόσο το Συμβούλιο Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όσο και η Επιτροπή Περιβάλλοντος του Τεχνικού Επιμελητηρίου (Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας), που εκπονήθηκαν από αναγνωρισμένους καθηγητές και επιστήμονες των σχετικών με το αντικείμενο ειδικοτήτων. Τα πορίσματα αυτά ετέθησαν υπόψη στο αρμόδιο Υπουργείο (ΥΠΕΚΑ) και η τότε Υπουργός κ. Μπιρμπίλη είχε ζητήσει, εσπευσμένως, συνάντηση με τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου, χωρίς ωστόσο να υπάρξει περαιτέρω εξέλιξη...

Ζητούμε λοιπόν τη συνδρομή όσων αγαπούν την Ελλάδα και το περιβάλλον και στηρίζουν μια ανάπτυξη στο πνεύμα της αειφορίας».

North-eastern Chalkidiki, where we all reside, is considered to be an area of exceptional natural beauty and cultural and historical heritage. The mountain of Kakavos, where the mining activites will take place, is the primary water source of the area, is covered by one of the most dense forests of the Balkan Peninsular and is exceptional in its bio-diversity. In this area can be found some of the most beautiful beaches of Europe, which offer land, sea and tremendous potential for development of various financial activities. It is the homeland of the great philosopher Aristotle and the gateway to Mount Athos, which was declared by UNESCO as a World Cultural Heritage site.

All the wealth of this area, creates the basis for healthy development such as tourism to which possibly you yourself might find worthy of investment both more profitable and less destructive of the natural and human environment.

The reasons for this initiative of ours are not only related to the economic risk of investing in the mining venture but also the fact that the permission for this operation is being challenged in the courts. Furthermore, the Ministry of Environment is now obliged to justify why it has not applied the due process and taken into account the views and desires of the local population. This public meeting, which is a requirement of the law, never took place due to repeated cancellations on the part of the Minister. We must again emphasise that the main reason for our initiative is the environmental and economic consequences which there would be in the wider area where we live and work.

It is, of course, understood that it is natural and fair for us to attempt to protect our homeland using all rights and any legal means, both here in Greece and in Europe. Our determination is further reinforced by the legal victory a few years ago by the local population who managed to have a similar proposal for  destructive mining activities withdrawn. We would like to point out that it is not just by chance that the previous mining company, TVX was not allowed to proceed into gold production although on many occasions the start of production was announced.

Our demands and determination are further strengthened by the events in Thrace, in North Greece, when a similar mining enterprise was announced. All associations and politicians of that area reacted negatively to the proposals. Even a minister of the present government, Mr Petalotis, together with other political figures of the area, M.P.s mayors and bishops, recently sent a letter to the Prime Minister Mr Papandreou in which they declare that they do not accept this similar gold mining enterprise for the same reasons that we have outlined.
The proposed gold mining activities in Chalkidiki are justified under the questionable ‘title’ of ‘development’. Our reasons for demanding the cancellation are far more important. This area has the potential of developing under the terms of sustainability, alternative sources of production of wealth that could give employment to a far greater number of people  than mining. One of the consequences of the mining activity would be the drastic decline in the number of work positions in the already existing businesses, such as tourism, farming, bee keeping, as many of them would be unable to continue to operate at present levels.

The development of these existing enterprises and their work-forces, could contribute far more to the Greek economy and the well-being of the area, than that of destructive mining. In addition to the resulting decline in work opportunities the effect of the mining would take away or pollute the irreplaceable natural resources: water, sea, fertile land and air.

Our views, which have been briefly expressed to you, do not simply come from sensitive individuals with feelings for their homes and land. They are also based on the opinions and research of many respectable scientists both of our country and internationally, including two officially recognized associations that advise the government; The Aristotle University of Thessaloniki and the Greek Chamber of Technology. Their recent research, published after considered investigation of the environmental study submitted by the Hellenic Gold Company, concluded that our fears of the environmental consequences are fully justified. Their findings were submitted to the Ministry of the Environment and as a result the incumbent minister had requested urgently a meeting with the Aristotle University Dean. No further information regarding a meeting was forthcoming!

*Ο Γιάννης Κύρκου Αικατερινάρης είναι Αρχιτέκτων, πρώην Πρόεδρος του ΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας