ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗΣ ΦΡΙΚΗΣ

Κωνσταντίνα Κούνεβα. Μια εργάτρια με συνείδηση

«Είδα»!
Είναι η πρώτη λέξη που έγραψε η φρικτά κακοποιημένη συνδικαλίστρια μετά τη δολοφονική επίθεση που δέχτηκε. Η Κωνσταντίνα επικοινωνεί πλέον μόνο με σημειώματα, γιατί φωνητικές χορδές δεν έχει… Η «φωνή» της, όμως, αν όλα πάνε καλά, δεν θα σταματήσει να φωνάζει για το άδικο. Ας ξετυλίξουμε την ιστορία της ασυμβίβαστης εργάτριας από τη Βουλγαρία ώς τη μονάδα αυξημένης φροντίδας (ΜΑΦ) του «Ευαγγελισμού». Ας διαβάσουμε τις αναφορές της εργοδοσίας για το πρόσωπό της. Ας «ακούσουμε» την τελευταία της συνέντευξη. Ας δούμε τα στοιχεία του Ινστιτούτου Εργασίας. Για να καταλάβουμε πώς φτάσαμε στο προμελετημένο έγκλημα.
Στον 9ο όροφο του «Ευαγγελισμού», πίσω από μια κλειστή δίφυλλη πόρτα που απαγορεύει αυστηρά την είσοδο, δίνει τις μάχες της η Κωνσταντίνα Κούνεβα. Οταν η πόρτα του δωματίου της ΜΑΦ ανοίγει, η Λένα Ντέτσεβα είναι θυμωμένη: η μητέρα Κωνσταντίνα, επιμένει η γιαγιά Λένα, να επιτρέψει στον 12χρονο γιο της να πάει σε ένα παιδικό πάρτι. Λίγο αργότερα στο διάδρομο εμφανίζονται δύο συναδέλφισσές της. Η μητέρα της εξαφανίζεται πίσω από τη δίφυλλη πόρτα και επιστρέφει λίγο αργότερα με ένα σημείωμα για τις συνδικαλίστριες. Η γραμματέας Κούνεβα δίνει οδηγίες για το σωματείο της.
Αυτό το θεριό θέλησης, δύναμης και υπομονής είναι η Κούνεβα. Μισότυφλη, βουβή, ακινητοποιημένη, με ρημαγμένο το ωραίο πρόσωπό της, καμένη μέχρι βαθιά στα σπλάχνα της εξακολουθεί να παλεύει. Για τη ζωή του παιδιού της, για τη νίκη του σωματείου της, για τη ζωή της. Μ’ αυτήν τη σειρά. Αλλωστε, μ’ αυτόν τον τρόπο ζούσε την κάθε της μέρα πριν από τη δολοφονική απόπειρα της 23ης Δεκεμβρίου.
Για χάρη του γιου της ήρθε στην Ελλάδα το 2001. Για χάρη των συναδέλφων της μπήκε στο Παναττικό Σωματείο Καθαριστριών & Οικιακών Εργαζομένων το 2002. «Εχει μια δύναμη αλλόκοτη, που προκαλεί δέος. Και ατσάλινη θέληση. Δεχόταν απειλές για πολύν καιρό, την παρακαλούσαμε όλοι να εγκαταλείψει αυτήν τη δουλειά, βλέπαμε πως κάτι πολύ σκοτεινό ερχόταν. Και δεν έκανε πίσω, ακόμα κι όταν ο γιος της, που του έχει τεράστια αδυναμία, την παρακαλούσε κλαίγοντας να φύγει. Εκείνη έδινε μια μάχη και ήθελε να τη φτάσει μέχρι τέλους». Η αδελφική της φίλη που μας μιλάει ζητάει να διαφυλάξουμε την ανωνυμία της.

«ΔΕΝ ΣΥΜΜΟΡΦΩΝΟΤΑΝ»
Ενοχλητική και αυθάδης. Ετσι ακριβώς την περιέγραφαν οι επόπτες και οι προσωπάρχες της εταιρείας που εργαζόταν. Στις «αναφορές μη συμμόρφωσης» που υπέβαλλαν προς τον εργοδότη της σημειώνουν: «Η εργαζόμενη ήταν εκτός σταθμού και μίλαγε επί 10 λεπτά με μικροπωλητή. Είχε στα χέρια της φωτογραφίες και τις έδειχνε». Ενα μήνα αργότερα γίνεται ακόμα πιο θρασεία: «Μίλαγε με ένα ζευγάρι επί 20 λεπτά. Δικαιολογήθηκε πως ήταν φίλοι της». Κάνει κι άλλα φοβερά: «Τρώει σάντουιτς εν ώρα εργασίας», «Κάθεται στην τουαλέτα επί ένα τέταρτο», «Διπλώνει τις σακούλες καθιστή», «Πίνει καφέ εν τη μέση του σταθμού».
Η εργαζόμενη το έχει παραξηλώσει: «Η κυρία Κούνεβα ήταν με την κυρία Τάδε και μίλαγε από τις 18.30 μέχρι τις 18.50 και την έπιασα στην αποβάθρα και η κυρία Κούνεβα μίλαγε με την κοπέλα σεκιούριτι, καθώς οι αποβάθρες και οι σκάλες ήταν γεμάτες σκουπίδια. Προφανώς η κυρία Κούνεβα μαζεύει κοπέλες εν ώρα εργασίας και συνδικαλίζεται». Ετσι φτάνουμε στην αναφορά μη συμμορφώσεως του Δεκεμβρίου 2007, που προτείνεται ως «απαιτούμενη διορθωτική ενέργεια» η διακοπή συνεργασίας. Ελα, όμως, που αυτό το κακό δαιμόνιο είναι εκλεγμένη συνδικαλίστρια και δεν μπορεί κανείς εκ του νόμου να την απολύσει. Μπορεί, όμως, να της γίνει η ζωή δύσκολη με δεκάδες εξώδικα που της στέλνει η εταιρεία συνεχώς. Αλλά απαντά κι εκείνη με συνεχείς αναφορές προς την Επιθεώρηση Εργασίας.
Ενα μήνα πριν από το δολοφονικό χτύπημα, στις 26 Νοεμβρίου, συναντιέται με τον βέλγο δημοσιογράφο-φωτορεπόρτερ Ζακί Νελόρμ. Το ηχητικό αυτό ντοκουμέντο δημοσίευσε πρώτη η «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» την περασμένη εβδομάδα. Τότε ακούστηκε η φωνή της Κούνεβα να δηλώνει καθαρά: «Μου λένε πως θα με σκοτώσουν».
Ο Ντελόρμ βρέθηκε στην Ελλάδα ως απεσταλμένος του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας - την οργάνωση ομπρέλα όλων των εθνικών ΓΣΕ του πλανήτη. Ερευνά το δουλεμπόριο εργατών. «Ηταν πολύ δύσκολο να γίνει η συνέντευξη, φοβόταν πως παρακολουθούν κάθε της κίνηση» θα μας πει ο βέλγος δημοσιογράφος από το τηλέφωνο.
Την ίδια περίοδο η Κούνεβα θα πει στους φίλους της ότι ένας άντρας με μουστάκι την παρακολουθεί. «Η εργοδοσία έχει κηρύξει πόλεμο στους εργαζόμενους. Υποψιάζομαι πως προσπαθούν να με απελάσουν. Δέχομαι ευθείες απειλές για τη ζωή μου. Με παίρνουν τηλέφωνο και μου λένε πως θα με σκοτώσουν».
Ο Ζακί, παρ’ όλη τη μακρόχρονη πείρα του στα κοινωνικά και τα εργασιακά θέματα, δεν θα δώσει μεγάλη βαρύτητα σ’ αυτήν την τελευταία καταγγελία. Θα πάρει τη συνέντευξη, θα της βγάλει μια φωτογραφία στα κλεφτά αργότερα στο Μαρούσι, και θα φύγει για να συνεχίσει την έρευνά του σε άλλες χώρες. Απαρατήρητη πέρασε η αναφορά στις απειλές και από το διερμηνέα της συνέντευξης, νομικό και ερευνητή στο Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, Αποστόλη Καψάλη. «Δεν έδωσα σημασία στις αναφορές της για απειλές, γιατί ήταν κάτι που επαναλάμβανε πολύ συχνά. Η αλήθεια είναι πως δεν πίστεψα ότι θα τολμούσαν να επιτεθούν σε μία συνδικαλίστρια. Δεν είμαστε στην Κολομβία, έλεγα, εκεί σκοτώνουν τους συνδικαλιστές».

ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΗΧΗΤΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ
Ενάμιση μήνα αργότερα, ένας συντετριμμένος Ντελόρμ μιλάει μαζί μας: «Σας στέλνω τώρα όλο το υλικό, θέλω να το δημοσιεύσετε. Δεν είχα καταλάβει πόσο δραματικά ειλικρινής ήταν, νόμιζα πως υπερέβαλε». Το υλικό φτάνει στα χέρια μας ενώ όλες μας οι πλη- ροφορίες θέλουν την αστυνομία να «επιμένει σχεδόν εμμονικά» στο έγκλημα πάθους. Κάνει φύλλο και φτερό την προσωπική ζωή της Κούνεβα, αναζητώντας τον πληγωμένο εραστή που επιχείρησε να την εξοντώσει! Μόνο που, σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες, η Κούνεβα ήταν ασυντρόφευτη τουλάχιστον επί μια 3ετία. Οταν παίζουμε το ηχητικό ντοκουμέντο στον υπολογιστή είναι σαν να ακούμε το χρονικό ενός προαγγελθέντος θανάτου. Η Κωνσταντίνα μιλάει στο κασετόφωνο του Ζακί. Τώρα πια, μετά την επίθεση με το βιτριόλι, ποτέ ξανά δεν θα ακούσουμε τη φωνή της. Οι φωνητικές της χορδές, όπως και ο λάρυγγας, ο φάρυγγας, ο οισοφάγος και το στομάχι της έχουν καεί.
Η κουβέντα τους θα ξεκινήσει με το σωματείο. «Μπήκα αμέσως στο σωματείο όχι από μαχητικότητα, αλλά γιατί στη χώρα μου όλοι είναι μέλη στα συνδικάτα, τα οποία ιστορικά λειτουργούν σαν ένα είδος διοίκησης, σαν γραφεία εργασίας, τα οποία διαχειρίζονται όλοι οι εργαζόμενοι. Οταν ήμουν νέα δούλεψα σε ένα εργοστάσιο με χημικά, όπου συνδικαλιζόμουν». Δεν ήταν η πρώτη φορά που αυτή η πτυχιούχος της αρχαιολογίας και της ιστορίας της τέχνης έκανε βαριές δουλειές. Τελειώνοντας το λύκειο, αναγκάστηκε να δουλέψει για δύο χρόνια πριν ξεκινήσει τις σπουδές της στο πανεπιστήμιο. Κι όταν αποφοίτησε, νεοσσός της ιντελιγκέντσιας που απολάμβανε κύρος και μια ελαφρώς καλύτερη ζωή στη χώρα, ο «υπαρκτός» σοσιαλισμός κατέρρευσε. Για να επιβιώσει, η Κούνεβα πουλάει ρούχα στις λαϊκές.
«Στη χώρα μου το εργατικό δίκαιο ήταν υποχρεωτικό μάθημα στο σχολείο. Πριν μεταναστεύσω έψαξα το ελληνικό εργατικό δίκαιο και κατάλαβα πως εδώ δεν θα είχα την προστασία που έχουν οι εργαζόμενοι στη Βουλγαρία». Παρ’ όλα αυτά, η Κούνεβα μεταναστεύει, αφού το καρδιολογικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο γιος της μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο χειρουργικά και το παιδί χρειάζεται συνεχή παρακολούθηση. Η μητέρα της ήταν ήδη εγκατεστημένη εδώ, οπότε η Ελλάδα φαινόταν μια αυτονόητη επιλογή. Η Κωνσταντίνα εργάζεται πρώτα σε ένα σούπερ μάρκετ και αργότερα σε ένα φαρμακείο.
Το 2003 πιάνει δουλειά ως καθαρίστρια με αμοιβή μόλις κάτι παραπάνω από 600 ευρώ το μήνα. «Μπήκα αμέσως στο σωματείο και εκλέχθηκα στη διοίκηση το 2004 και άλλες δύο φορές στη συνέχεια. Υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα των 1.000 μελών μας και χιλιάδων άλλων που δεν είναι καν δηλωμένοι. Μόνο στον νομό Αττικής στην καθαριότητα εργάζονται 100.000 άνθρωποι, 40.000 στη βιομηχανική καθαριότητα και 60.000 σε σπίτια. Τα μέλη μας δεν είναι πολλά, αλλά πρέπει να καταλάβετε πως αντιμετωπίζουμε ένα είδος τρομοκρατίας από τους εργοδότες. Οταν έχουμε εκλογές υπάρχει ένας αντιπρόσωπος του εργοδότη που μπαίνει, βγαίνει, σημειώνει τα πάντα».
Η Κούνεβα κάνει όλο και πιο αισθητή την παρουσία της στο σωματείο. Από το 2006 και μετά ο πόλεμος με τον εργοδότη της έχει ανοίξει κανονικά. Η Κούνεβα κάνει συνεχείς καταγγελίες στην Επιθεώρηση Εργασίας: της οφείλουν δεδουλευμένα, δεν της καταβάλλουν επιδόματα αδείας, της κάνουν δυσμενή μετάθεση.

ΤΑ ΔΥΟ ΣΩΜΑΤΕΙΑ
Από το 2004 το Παναττικό Σωματείο Καθαριστριών & Οικιακών Εργαζομένων κερδίζει τις πρώτες του νίκες. Τα αφεντικά πιέζονται πολύ κι αναγκάζονται να σέβονται έστω τους στοιχειώδεις κανόνες της εργατικής νομοθεσίας. Οι καθαρίστριες γίνονται όλο και πιο ενοχλητικές. Τόσο, που στις 18 Μαΐου του 2007 στο Πρωτοδικείο Αθηνών υποβάλλεται αίτημα για «σύσταση σωματείου εργαζομένων στην ΟΙΚΟΜΕΤ». Πρόκειται για ένα εργοδοτικό σωματείο, το οποίο στα ιδρυτικά του μέλη έχει στελέχη, προσωπάρχες και επόπτες της εταιρείας.
Η μεγάλη σύγκρουση των δύο σωματείων θα γίνει με αντικείμενο το 6ωρο. Το σωματείο συγκρούεται με την εργοδοσία, που θέλει οι εργαζόμενοι να εργάζονται μισή ώρα λιγότερο, ώστε να μην τους καταβάλλει βαρέα και ανθυγιεινά. Στην τριμερή συνάντηση που θα γίνει στο υπουργείο Εργασίας, στις 20 Νοεμβρίου του 2008, τα μέλη του αντισωματείου κάνουν συγκέντρωση έξω από το υπουργείο και γιουχάρουν τις συνδικαλίστριες. Ανάμεσα στο πλήθος των αντιδιαδηλωτών είναι κι ένας μετανάστης. Βρίσκεται στην αντιδιαδήλωση υπό την απειλή της απόλυσης. Γιουχάρει κι αυτός μαζί με τους άλλους. Η από- λυσή του, όμως, θα έρθει την Πρωτοχρονιά. Χωρίς να του έχει δοθεί το χαρτί της απόλυσης, ούτε το δώρο των Χριστουγέννων.
Το περιβάλλον για την Κούνεβα γίνεται όλο και πιο ασφυκτικό. Η μητέρα της, που δούλευε πριν από εκείνη στην ΟΙΚΟΜΕΤ, απολύεται μόλις η κόρη της εκλέγεται στο Δ.Σ. του σωματείου. «Εχω φίλους στη δουλειά που φοβούνται και να μου μιλήσουν ή να με χαιρετήσουν, μήπως και τους δει κάποιος από τη διεύθυνση» θα πει στον Ζακί Ντελόρμ. «Δεν έχουμε καμία υποστήριξη από τις Αρχές. Οι μηχανισμοί της Επιθεώρησης Εργασίας δουλεύουν προς όφελος της εργοδοσίας. Παλεύουμε ολομόναχοι».
Επρεπε να γίνει αυτό το χτύπημα για να γεμίσουν οι τοίχοι της πόλης με το σύνθημα «Κωνσταντίνα δεν είσαι μόνη». Το ίδιο και τα Πετράλωνα, η γειτονιά της. Το ίδιο κι ο σταθμός του ΗΣΑΠ. Τα είδαμε το πρωί· όταν επιστρέψαμε το μεσημέρι είχαν ήδη σβήσει τα μισά. «Ο,τι γράφει Κωνσταντίνα, το σβήνεις» είναι η εντολή που έχει ο υπάλληλος του ΗΣΑΠ, που «δεν γνωρίζει ποια είναι αυτή η Κωνσταντίνα, αφού έλειπε διακοπές». Από κοντά κι ένας επόπτης περιμένει να φύγουμε, για να σβήσει με ειδικά χημικά τα υπόλοιπα συνθήματα που έχουν γραφτεί στην πέτρα. ΟΙΚΟΜΕΤ ΗΣΑΠ ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ - όλα μαζί με κεφαλαία μαύρα γράμματα. Κι όμως, το σύνθημα αυτό θα ξαναγραφτεί σε πανό, θα φωναχτεί σε διαδηλώσεις, διακινείται ήδη σε δεκάδες χιλιάδες μέιλ και προκηρύξεις συμπαράστασης στο ίντερνετ, από όλη την Ελλάδα, από όλο τον κόσμο, σε διαφορετικές γλώσσες.

ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ
Η λέξη «αξιοπρέπεια» σου τριβελίζει το μυαλό όταν έρχεσαι σε επαφή με το περιβάλλον της Κωνσταντίνας. Στο σπίτι που νοικιάζουν, μια παλιά μονοκατοικία, με πολλές αβαρίες που τις έχουν επιδιορθώσει μόνες τους, η μητέρα της μας παραχωρεί λίγο από τον ελάχιστο χρόνο της, αφού όλη την ημέρα την περνάει στο νοσοκομείο. Στο ψηλοτάβανο δωμάτιο με τους γύψινους μαιάνδρους ένα ποδηλατάκι του 12χρονου Εμανουέλε, το κομπιούτερ του, τα σχολικά βιβλία του, τα βιβλία Ιστορίας της μητέρας του.
Το παιδί γνωρίζει για την επίθεση στη μητέρα του από την πρώτη μέρα. Ρωτάει συνέχεια για την υγεία της. Ακόμα δεν την έχει δει από κοντά. Η γιαγιά του του μεταφέρει καθημερινά τα νέα της. «Του είπα ότι στη μάνα του έριξαν βιτριόλι. Κι εγώ αμέσως αναγνώρισα τη μυρωδιά. Το βιτριόλι το χρησιμοποιούσαμε στη Βουλγαρία όταν βάφαμε μάλλινα υφάσματα. Μέσα η τσάντα της μυρίζει ακόμα». Η Λένα Ντέτσεβα δεν είναι καθόλου ευχαριστημένη από την αστυνομία και τις έρευνές της. «Νομίζω πως πάνε να το κουκουλώσουν. Μου έκαναν ερωτήσεις για τη ζωή της Κωνσταντίνας την προσωπική. Το κράτος δεν προστατεύει την Κωνσταντίνα, κανένας αστυνομικός δεν φυλάει εκείνη και το παιδί της. Αυτή τη φορά δεν μπόρεσαν να τη σκοτώσουν. Φοβάμαι, όμως, τι μπορεί να γίνει μετά. Φοβάμαι και για τη ζωή τη δική μου και του παιδιού της. Η Κωνσταντίνα δεν φοβάται. Ούτε πριν φοβόταν. Τι μίσος είχε μέσα του αυτός ο άνθρωπος που το έκανε; Αλλά και αυτός που τον έβαλε, γιατί αυτά είναι πληρωμένα. Αυτός για μένα δεν είναι άνθρωπος, ούτε μπορείς να πεις ότι είναι ζώο, τα ζώα δεν έχουν τέτοιο μίσος».

ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ!
Τα ζώα, όμως, κλωνοποιούνται. Εσχάτως και οι εργαζόμενοι. Αυτή ήταν η νέα λέξη που μάθαμε από την πολυαναμενόμενη έκθεση που ετοίμασε για το χώρο του επαγγελματικού καθαρισμού το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ. Η έκθεση επρόκειτο να παρουσιαστεί την προηγούμενη εβδομάδα, η παρουσίαση όμως αναβλήθηκε για… τεχνικούς λόγους. Εχει μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί, εκτός των δραματικών μαρτυριών των εργαζομένων, περιλαμβάνει κι ένα ολόκληρο κεφάλαιο όπου μελετά «μια ακραία μορφή ευελιξίας». Μαντέψτε ποια εταιρεία ήταν το παράδειγμα.
Ο Γιάννης Κουζής, καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, είναι ο επικεφαλής της έρευνας και μας μίλησε τηλεφωνικά. Ο ερευνητής επιβεβαιώνει τις καταγγελίες για λευκές συμβάσεις, ειδικά σε αλλοδαπούς που δεν γνωρίζουν ελληνικά. «Σου λένε υπόγραψε για τόσα και άλλα θα πάρεις στο χέρι. Με τεχνάσματα τους βάζουν να γράφουν ότι δουλεύουν λιγότερο από όσο απαιτείται για να μπουν στα βαρέα και ανθυγιεινά, ενώ επιπλέον υπάρχει και το φαινόμενο της κλωνοποίησης». Κλωνοποίηση εργαζομένων σημαίνει να δηλώνεις, π.χ., 50 άτομα προσωπικό σε ένα έργο, να απασχολείς 30 και τους 20 να τους στέλνεις αλλού - εισπράττοντας, όμως, το συνολικό ποσό της εργολαβίας. Οταν έρθει ελεγκτής, πέφτει σύρμα, οι κλωνοποιημένοι επιστρέφουν κι όλα είναι καλά!
Η έρευνα αναφέρει σοβαρές παραβιάσεις στην υγεία και την ασφάλεια - μολύνσεις, νοθεία στα χημικά, καθαρίστριες που εκτελούν ακόμη και χρέη μεταφορέα κομμένων μελών σε χειρουργείο, αλλά και μαρτυρίες σεξουαλικής παρενόχλησης. «Εχουμε καταγράψει μαρτυρίες που είναι ανατριχιαστικές, να φανταστείτε, παραλείψαμε τις πιο ακραίες. Ειδικά με τις αλλοδαπές εργαζόμενες, που χρειάζεται να συμπληρώσουν τα ένσημα για να ανανεώσουν την άδεια παραμονής, ξεπερνάει τα όρια της παρενόχλησης, γίνεται ωμός εκβιασμός». Και βιασμός από προσωπάρχες, επόπτες και προϊσταμένους, όπως λένε πολλές εργαζόμενες.
Στα συμπεράσματα της έρευνας ο Γιάννης Κουζής καταλήγει: «Τουλάχιστον στους δημόσιους οργανισμούς δεν πρέπει να υπάρχουν εργολαβίες, αλλά να απασχολείται μόνιμο προσωπικό. Πολλές φορές το Δημόσιο αποτελεί τον προπομπό για την απορρύθμιση της εργασίας». «Πιο φτηνά θα τους ερχόταν να μας είχαν μόνιμες» εξηγεί η αντιπρόεδρος της ΠΕΚΟΠ, Βάσω Τσούνη. «Θα σας δώσω το παράδειγμα του “Ευαγγελισμού”: το νοσοκομείο πληρώνει 1.700 ευρώ για κάθε καθαρίστρια, η ίδια παίρνει στο χέρι 500, 300 τα ένσημά της. Τα υπόλοιπα 900 ευρώ ο εργολάβος τα βάζει στην τσέπη του. Αν μας προσλάμβαναν κατευθείαν, θα τους έμενε και κέρδος».

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ
Μπορεί να της έκλεψαν την όραση, μπορεί να της σίγησαν τη φωνή, η Κούνεβα όμως έχει ακόμα ένα μυαλό ξυράφι και δύο χέρια. Μ’ αυτά χαϊδεύει το πρόσωπο της μάνας της, σφίγγει το χέρι της αδελφής της για να αντέξει τους πόνους. Και μ’ αυτά τα χέρια έγραψε το πρώτο της σημείωμα, το μήνυμά της στον έξω κόσμο: «ΕΙΔΑ».
Θα χρειαστεί δεκάδες εγχειρήσεις, εσωτερικές και εξωτερικές πλαστικές. Ελάχιστοι άνθρωποι μπορούν να δουν από κοντά την Κούνεβα αυτόν τον καιρό. Η ψυχίατρος Κατερίνα Μάτσα είναι ένας απ’ αυτούς. «Είναι εξαιρετικά θαρραλέα κι έχει υψηλό ηθικό, πράγμα πολύ σπάνιο για άνθρωπο που έχει δεχθεί τέτοια επίθεση. Αυτό που της δίνει δύναμη είναι η φοβερά μεγάλη επιθυμία της να γίνει παράδειγμα για τους άλλους. Η Κωνσταντίνα θέλει να μη σκύψουν το κεφάλι, ώστε να αλλάξει η κατάσταση όχι μόνο στο σωματείο της αλλά και γενικότερα. Αυτό το μήνυμα προσπαθούσε σήμερα επί μισή ώρα να γράψει σε ένα χαρτί, για σας. Η Κούνεβα πιστεύει βαθιά στην υπόθεση του ανθρώπου που αγωνίζεται. Μου το λέει συνεχώς: Η πρώτη μου νίκη είναι που επέζησα. Η τρομοκρατία τους δεν πέρασε. Τώρα όλα θα βγουν στη φόρα».

Αναδημοσίευση από ΕΨΙΛΟΝ - Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 25/01/2009
ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΤΙΝΑ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ (dida@enet.gr) ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΟΛΙΤΗ (politi@enet.gr)